ORHAN GENCEBAY[1]
Orhan Gencebay’ın yaşamında iki doğum tarihi vardır… Birincisi 1944 yılının 4 Ağustos’unda sıcak bir öğle vakti ilk soluk. İkincisi ise müziği kanında,duygularında solukladığı an. Müzik yaşantısına altı yaşlarında babasının “eğlensin” diye aldığı mandolin ve kemanı çalarak başladı. Bunlar daha çok batı aletleriydi. Hocası viyolanistti, çok iyi öğrenim yapmış birisiydi…Kırım Türklerindendi ama Samsun’da berberlik yapıyordu. Küçük Gencebay yetenekliydi, kısa zamanda notayı öğrendi.
Ancak gözü Halk müziğindeydi. Yedi yaşında iken bağlama ile tanıştı.12 yaşına geldiğinde artık tambur da çalıyordu. Şarkı söylemiyordu ama müziğin felsefesini tanımaya çalışıyordu. Konservatuar sınavlarına girdi, kazandı ve bir süre devam etti. Ancak aradığı ve düşlediği müziği bulamadığı gerekçesiyle ayrıldı. Ardından Ankara Radyosu sınavlarına girdi 20 yaşındaydı. Sınavları iftiharla kazandı, Halk Müziği’ni tercih etmişti.
Müzik aletleri içinde ona bağlama kadar yakın gelen yoktu. Sınavları kazandığı halde usulsüzlük yapıldı diye radyoya girmedi. İki yıl sonra İstanbul Radyosu’nun sınavlarına girdi, onu da iftiharla kazandı, 10 ay TRT’de çalışıp ayrıldı.
O sıralar çeşitli arayışlar içindeydi ve bütün sorunda buydu zaten. Var olan müziğin yapısından tatmin olmuyordu. Türk müziğinde çok iyi malzeme vardı,çok iyi yerlere gelmesi mümkündü. O yıllarda böyle düşünüyordu.
TRT ‘den ayrıldıktan sonra babasının da işlerinin bozulması üzerine yeniden Samsun’a dönen, ne var ki içindeki müzik tutkusu her geçen gün biraz daha yoğunlaşan Orhan Gencebay çalışmalarını bu kez İstanbul Plakçılar Çarşısında yoğunlaştırdı. Söz yazarı, besteci, yorumcu, bağlama sanatçısı olarak zirveye doğru uzanan bir maratona başladı. Sanatçı henüz şarkıcı olarak tanınmadan önce de bir çok bestesiyle şöhret olmuştu. “Sevemedim Kara Gözlüm “, “Koca Dünya”, “Sabır Taşı” adlı besteleri, besteci Orhan Gencebay’ın tanınmasına yetmişte artmıştı bile. Hatta “Sevemedim Kara Gözlüm ” adlı bestesi rekor kırmış 45 sanatçı tarafından plak yapılmıştı.
Orhan Gencebay ses sanatçısı olarak adını ilk kez “Başa Gelen Çekilirmiş” adlı 45’lik plağı ile duyurdu ve hemen ardından “Derdim Dünyadan Büyük” adlı plağı geldi. 1969 yılında “Bir Teselli Ver” in satışını katlayarak kırdığı rekor nedeniyle çalıştığı plak şirketi tarafından “Altın Taç” ile ödüllendirildi. 1978 yılında yaptığı “Yarabbim” adlı plağı yurt içinde ve dışında yaptığı satışlarla rekor kırdı.
Orhan Gencebay 1971 yılında İstanbul Plak’a ortak olmuş ve ilk plaklarının büyük çoğunluğu bu firmadan çıkmıştı. Sanatçı daha sonra merhum Yaşar Kekeva ile ortak olarak Kervan Plak şirketini kurdu ve kardeşi Burhan Gencebay ile birlikte çalışmalarını burada sürdürmeye başladı.Yaşar Kekeva Kervan Plak’tan ayrılıp kendi adını verdiği plak şirketini kurunca Kervan Plak Orhan ve Burhan kardeşlerin ortaklığı ile bugünlere geldi.
Orhan Gencebay’ın ilk evliliğini yaptığı Azize Gencebay’dan Altan adını verdiği bir oğlu dünyaya geldi. Daha sonra oğlunun annesinden boşanan sanatçı “Tanrı katında eşimdir” dediği Sevim Emre’yi kendine hayat arkadaşı olarak seçti. 1974 yılından bu yana birlikte olan ünlü çift çeyrek yüzyıla yakın bir zamandır beraberliklerini büyük bir uyum ve mutluluk içinde sürdürüyorlar.
Ünlü sanatçı şimdiye karar 35 tane Yeşilçam filmi çevirdi. Sayısız filme müzik direktörü olarak imza atan Orhan Gencebay’ın kendi firmasından çıkan 25 albümü bulunuyor. 28 yıllık sanat hayatında plak ve kaset olarak 50 milyonu aşkın bir sayı ile erişilmesi güç bir rekoru elinde bulunduruyor.
Орхан Генжебай.
Орхан Генжебай эки жолу туулган. Биринчиси, 1944-жылы 4-августта жылуу бир күнү биринчи жолу дем алды. Экинчиси болсо, музыка канында, сезиминде дем алган убакта. Ал алты жашында атасы “ойносун” деп сатып берген мандолина жана скрипкада ойной баштады. Бул аспаптар көбүнчө батышка таандык эле. Анын мугалими скрипкачы болчу. Татар улутундан эле, бирок Самсунда чачтарачта иштөөчү. Кичинекей Генжебай аябай шыктуу болгодуктан ноталарды бат эле үйрөнүп алды.
Анын көңүлү улуттук музыкада болчу. Жети жашында багламада ( 3 кылдуу музыкалык аспап) ойногонду үйрөндү. 12 жашында болсо, тамбурада (чыгыштагылардын музыкалык аспабы) ойной баштады. Ырдабаса да, музыканын философиясын үйрөнүүгө аракет кыла баштады. Консерватория сынактарын тапшырып, ал жакта бир аз окугандан кийин көңүлүнө жаккан музыканы таба албаганын себеп кылып, ал окуудан чыгып кетти. Артынан эле, 20 жашында Анкара Радио сынактарын тапшырды. Сынактардын жыйынтыгы аябай жакшы болуп, улуттук музыканы тандады.
Музыкалык аспаптардын ичинен ага багламадан жакыны жок эле. Сынактардан өтсө да, “Анкара Радиосунда система бузулган”, – деп, ал жактан кетип калды. Эки жылдан соң, Стамбул Радиосуна кирүүгө аракеттенди. Сынактарды жакшы тапшырды. 10 ай ТРТда иштеди.
Ал учурда ар түрдүү изденүүлөр менен алек эле. Болгон музыкадан канаатана албады. Түрк музыкасында аспаптар көп эле, ошондуктан ал көп жерлерге тааныла алат эле. Ал учурларда Орхан ушундай ойлор ичинде эле.
ТРТдан кеткенден кийин, Самсунга кайтат. Ал учурда атасынын иштери да начарлап бараткан эле. Музыка анын ичинде кайнап жаткандыгы үчүн, Орхан стамбул пластинка базарында иштей баштады. Жазуучу, композитор, баглама музыкантчысы болуп тааныла баштады. Санатчы ырчы болуп тааныла электе эле, бир канча композициялары белгилүү болчу. «Sevemedim Kara Gӧzlüm» (“Сүйө албадым сени, кара көз”), «Koca Dünya» (“Чоң дүйнө”), «Sabır Tașı» (“Сабыр ташы”) сыяктуу композициялары Орхан Генжебайды таанытуу үчүн жетиштүү эле. Ал эми «Sevemedim Kara Gӧzlüm» (“Сүйө албадым сени, кара көз”) композициясы болсо, рекорд жаңыртты, ал 45 санатчы тарабынан жазылган эле.
«Bașa Gelen Ҫekilirmiș» (“Бүт бардык нерсе өтөт да кетет”) аттуу биринчи пластинкасы чыккандан кийин, аны ырчы катары да таанып башташты. Андан кийин «Derdim Dünyadan Büyük» (“Менин дартым дүйнөдөн да чоң”) аттуу пластинкасын жаздырды. 1969-жылы «Bir Teselli Ver» (“Соорот мени”) пластинкасын сатуу боюнча рекорл жаңыртты, ошондуктан ал иштеген компания Орханга “Алтын таажы” менен сыйлады. 1978-жылы болсо, анын «Yarabbim» (“Ооо Кудай!”) атту пластинкасы сатылуу боюнча рекорд жаңыртты.
1971-жылы Орхан Генжебай «Стамбул граммофондук компаниясы» менен иштеше баштады, ошондуктан анын биринчи пластинкаларын ушул компания чыгара баштады. Кийинчерээк, маркум Яшар Кекева менен биргеликте «Пластинкалар караваны» аттуу компания ачышты жана ал жерде иниси Бурхан Генжебай менен иштей баштады. Яшар Кекева «Пластинкалар караваны»нан кеткенден кийин, өзүнүн компаниясын ачты. Ошондон бери «Пластинкалар караваны» ага-инилерге таандык.
Орхан Генжебай Азиза Генжебай экөө үйлөнүшөт. Алрдын Алтан аттуу баласы туулат. Кийинчерээк экөө ажырашып кетишет, ал эми Орхан болсо ырчы Севим Эмреге үйлөнөт. 1974-жылдан бери белгилүү бул үй-бүлө бактылуу жана ынтымак ичинде жашап жатышат.
Белгилүү санатчы азыркы күнгө чейин «Ешилчам» компаниясынын 35 киносун которду. Көптөгөн кинолорго композитор болуу үчүн контракт түздү. Өзүнүн компаниясында 25 альбомун жаздырды. 28 жылдык санат жашоосунда жаздырган кассета жана пластинкаларынын тиражы 50 миллиондон ашуун. Ушинтип, ал дагы бир жолу рекорд жаңыртты. www. kralorhangencebay.com,
Автобиография.
Автор: Администрация.
2004 год, 19 августа, четверг.
Орхан Генжебай.
Орхан Генжебай родился два раза. В первый раз 4-августа в 1944-ом году, первое дыхание в жаркий полдень. Во второй раз это тогда, когда музыка заиграла в его жилах. Свою деятельность он начал примерно в шесть лет, играя на скрипке и мандолине, которых купил отец для «развлечения». Эти инструменты больше относились к Западу. Его учитель скрипач был хорошо обученным Татарином, но работал парикмахером в Самсуне. Маленький Генжебай был талантливым и поэтому он смог выучить ноты за короткое время.
Несмотря ни на что, он был влюблен в народную музыку. В сем лет научился играть на багламе (щипковый инструмент вроде мандолины), а в 12 на тамбуре (восточный шестиструнный щипковый музыкальный инструмент). Он не пел, но старался вникать в суть музыки, понимать ее. Затем поступил в консерваторию. Но, он ушел оттуда. Причиной оказалось то, что он не смог найти ту музыку, которую искал, о которой мечтал. Потом, поступил на Радио Анкары, в 20 лет и выбрал, конечно же, народную музыку.
Он больше всего полюбил багламу. Из-за отсутствия системы приема он ушел с радио. Через два года попробовал свои силы на Радио Стамбула, проработав 10 месяцев на ТРТ, покинул свой пост.
В то время он был в поисках музыки, в которых и заключались все его проблемы. Он не мог получать удовольствия от строения музыки. В турецкой музыке были многочисленные инструменты. С помощью, которых она могла бы достичь многих высот. В те годы он именно так и думал.
После ухода с ТРТ, он возвращается Самсон. В это время дела отца ухудшались. Ему пришлось работать на рынке граммофонных пластинок в Стамбуле, чтобы чем-то утешить свою привязанность с музыкой. Свою деятельность он начал как писатель, композитор, комментатор и артист. Он уже славился как артист, когда начал петь. Его композиции такие, как «Sevemedim Kara Gözlüm» (“Не смог полюбить тебя, черноглазая моя”), «Koca Dünya» (“Огромный мир”), «Sabır Taşı» (“Воплощенное терпение”) сделали его популярным композитором. А композиция «Sevemedim Kara Gözlüm» (“Не смог полюбить тебя, черноглазая моя”) побил рекорд. Эту композицию записовали 45 композиторов. После выпуска первой пластинки, которая называется «Başa Gelen Çekilirmiş» (“Все проходит”) его начали узнавать и как певца. Затем последовала пластинка «Derdim Dünyadan Büyük» (“Мои страдания больше чем Мир”). В 1969-ом году по продаже «Bir Teselli Ver» (“Успокой”) он побил рекорд. Поэтому компания граммофонных пластинок, где он работал, наградила его «Золотой короной». А в 1978-ом году пластинка под названием «Yarabbim» (“О господи”), которую Орхан записал, побил рекорд по продаже.
В 1971-ом году Орхан Генжебай начал сотрудничать с компанией «Стамбульская граммофонная компания» и поэтому, его первые пластинки начала выпускать это компания. Позже, вместе с покойным Яшар Кекева открыли компанию «Караван пластинок», и он начал работать с младшим братом Бурхан Генжебай. После ухода с компании «Караван пластинок», Яшар Кекева открыл свою новую компанию. С тех пор «Караван пластинок» принадлежит братьям Генжебаям.
После первого брака с Азиза Генжебай, у них родился сын, которого назвали Алтан. Позже они развелись, и он женился на певице Севим Эмре. С 1974-го года популярная парочка живут счастливо и в согласии, уже четверть века.
Популярный артист до сегодняшнего дня перевел 35 фильмов компании «Ешилчам». Подписал контракт в качестве композитора многим фильмам. У него 25 альбомов, которые были записаны в его компании. За 28 лет творческой жизни тираж его кассет и дисков составил более 50 миллионов. Таким образом, он побил еще один рекорд.
[1] Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi, YDYO, Mütercim- Tercümanlık Bölümü II. Sınıf Öğrencisi Sayragül Mırzayeva (sınıf içi ders etkinlikleri çerçevesinde) Türkçe’den Kırgızca ve Rusça’ya çevirmiştir (2008-2009). Bu bölümde öğrencilerimizin çeviri çalışmalarına da zaman zaman yer verilecektir. Türkçe metin www. kralorhangencebay.com’dan alınmıştır (19 Ağustos, 2004).