20 Eylül 1930 İstanbul doğumludur. İstanbul’da lise tahsilinin yanında İstanbul Konservatuarı’na devam etti. 1950 eylülünden 1957 temmuzuna kadar Paris şehrinde kaldı. Paris’in büyük kütübhanelerinde çalıştı. Paris Üniversitesi Siyasî İlimler Enstitüsü’nde (Sciences Politiques), Sorbonne’da Fransız Medeniyeti (Civilisation Française) kısmında, Alliance Française’nin yüksek kısmında okudu ve Paris Konservatuarı’na devam etti. 13 yaşında ilk makalesi ve 15 yaşında ilk kitabı basıldı. 1969’da Adalet Partisi’nden Konya Milletvekili seçilerek Ankara’ya yerleşti. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’nda denetleme kurulu üyesi, repertuar kurulu üyesi, eğitim kurulu üyesi (Ocak 1966- Kasım 81), Kültür Bakanlığı’nda bakan başmüşaviri (1974-77), İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Mûsikisi Devlet Konservatuarı’nda kurucu yönetim kurulu üyesi ve Türk Mûsıkisi Korosu’nda kurucu yönetim kurulu üyesi (1975’den beri), Yay-kur (Yaygın Yüksek Öğretim) üniversitesinde Osmanlı siyasî ve medeniyet tarihi öğretim üyesi (1975-78), Millî Eğitim ve Kültür bakanlıklarında 1969’dan beri pek çok ihtisas kurulunda üye ve başkan oldu. 1974-1980 arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin resmî ansiklopedisi olan ve Millî Eğitim Bakanlığı’nca yayınlanan Türk Ansiklopedisi<IT>’nin genel yayın müdürü olarak K harfinden T harfine kadar olan cildleri yayınladı. 1983 mayısında Milliyetçi Demokrasi Partisi’nin kurucuları arasında bulunarak merkez genel yönetim kuruluna seçildi, sonra istifa etti. 1985’de Faisal Finans Kurumu müşaviri oldu.
Pek çok radyo ve televizyon programı yaptı, bunlarda konuştu. Bazı konuşmaları A.B.D., Fransa, Avusturya gibi ülkelerin televizyonlarında yayınlandı. Bazı kitap ve yazıları çeşitli dillere tercüme edildi. Dünyada ilk defa olarak Türk Mûsikîsi Tarihi kürsüsünü kurdu. Kültür Bakanlığı’nın kurucularındandır. “Büyük Türkiye”, “Osmanlı Cihan Devleti”, “Büyük Türk Hakanlığı” gibi son yıllarda çok kullanılan tarihi ve siyasî tabirler, Yılmaz Öztuna’nındır. Ayasofya Hunkâr Mahfili’nin ibadete açılması ve Topkapı Sarayı’nda Hırkâ-i Saâdet Dairesi’nde Kur’ân okunması, 1000 Temel Eser, Ankara Devlet Konser Salonu ve İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nin Türk Mûsikîsi’ne açılması gibi fikirler ve realizasyonlar Yılmaz Öztuna’nındır ve siyasî iktidara onun tarafından telkin ve kabul ettirilmiştir. Türk Kara Kuvvetleri’nin ve Deniz Kuvvetleri’nin evvelce yanlış olarak kutlanan yıldönümlerini bugünki doğru başlangıç tarihleri ile kutlanmasıın sağlıyan da Yılmaz Öztuna’dır. Bir çok konferans verdi. 6 kıt’ada pek çok ülkeyi gezdi, devlet adamları ve halkla görüşerek incelemeler yaptı. Milletlerarası bir çok kuruluşa üye seçildi.
Yılmaz Öztuna, Türkçe’yi çok iyi kullanması, en ilmî eserlerinde bile edebi bir üslûba sâhib bulunması, tarih’i geçmiş ve geleceğe atıflar yaparak ve derin bir coğrafya ve edebiyat kültürüyle beraber sunmasıyla şöhret yaptı.
Türkiye’de Osmanlı tarihinin iâde-i itibarını Yılmaz Öztuna temin etmiştir. Türk Parlamenterler Birliği, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, Ankara Aydınlar Ocağı, Anadolu Klübü, Yahya Kemal’i Sevenler Cemiyeti, İstanbul Şehrini Güzelleştirme Derneği, Müsteşrikler Cemiyeti, WACL, APACL, NATO Parlamenterler Birliği, Parlamentolararası Türk – Japon ve Türk – Kore, Türk – Suûdi Dostluk cemiyetleri, Avrupa Konseyi cemiyeti, Yılmaz Öztuna’nın üye, kurucu olduğu veya bulunduğu milli veya milletlerarası kuruluşlar arasındadır.
ESERLERi:
BiR DARBENiN ANATOMiSi
Yılmaz Öztuna bu kitabında 1876 askerî darbesini, Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesive ölümü olayını, bütün detayları ile anlatıyor. Bütün o dönemin şahitlerinin ifadelerini naklediyor.
TÜRK TARİHİNDEN YAPRAKLAR
Türk Tarihinden Yapraklar, Yılmaz Öztuna’nın 1968’te İstanbul Radyosu’nda yaptığı konuşmalardan oluştu. Her konu, bir konuşmadır. 1969’da Millî Eğitim Bakanlığı’nın 1000 Temel Eser serisinin 11. kitabı olarak basılıp 20.000 tiraj bir haftada satıldı. 1992’de Millî Eğitim Bakanlığı’nca Türk Klasikleri serisine alındı ve bu serinin 17. kitabı olarak basıldı. Şimdiye kadar 5 baskıda 58.000 tiraj yapan Türk Tarihinden Yapraklar artık klasiklerimiz arasına girmiş bulunuyor. Osmanlı ağırlıklı olmak üzere 2.200 yıllık tarihimiz içinde tam bir gezintidir.
OSMANLI PADİŞAHLARININ HAYAT HİKAYELERİ
Osmanlı Padişahlarının Hayat Hikâyeleri, Yılmaz Öztuna’nın klasikleşmiş kitaplarından biridir. Nesiller tarafından ilgiyle okundu. Bu kitaba dayanılarak senaryolar, piyesler yazıldı, filmler çekildi. 12 Osmanlı hâkan-halîfesinin kronolojik olarak hayatlarından kesitler veren bu eser, Osmanlı tarihinin en çarpıcı taraflarını vurguladı. Konuşmalar, o çağların Türkçe’si ile yazıldı. Olaylar, çok duru ve klasik bir dille tasvir edildi.
TÜRK TARİHİNDEN PORTRELER
Biyografi, tarihçinin edebiyata yaklaşabilme yeteneği ile orantılı bir türdür. Onun için, edebiyatın bir türü şeklinde de ele alınmıştır.Elinizdeki kitaptaki biyografiler, hayatları ve kişilikleri anlatılan şahsiyetlerin doğum sırasına göre kronolojik şekillerde sunuldu. En yaşlıları Bumın Kağan, en gençleri Turgut Özal olmak üzere… Hayatta bulunan bir kişiyi almaktan kaçındım.Tanıttığım şahsiyetlerin hepsinin Türk büyükleri, Türk dâhileri olmadıklarını sevgili okuyucularım hemen fark edeceklerdir. Daha mütevazi çapta büyükler de, Türk’e çok zarar vermiş birkaç kişi de alındı. Ancak çoğunluk, tarihimizin çeşitli alanlardaki dehalarından seçildi. Hiç unutulmasın, tarihin küçükleri de, tarihin büyükleri derecesinde milletlerin hayatını ve geleceğini şiddetle etkilemişlerdir.
TARİH SOHBETLERİ I, II, III
Biz bir cihan imparatorluğunun varisleriyiz. Geleceğimize dair görüşler ileri sürer, programlar yaparken geçmişteki bu muazzam siyasî ve medenî tecrübelerimizden sonuna kadar istifade etmek bizim en tabiî hakkımızdır. Millet ve devlet olarak misyonumuzu belirlemekte en sağlam ölçüyü de böyle bir tarih şuuru ile getirebiliriz. Bu itibarla aydınlarımızın ve gençlerimizin kendi tarihleri hakkında muhtelif cihetlerden bilgi edinebilecekleri eserlere ihtiyaç duydukları muhakkaktır.Ötüken, işte bu mülahazalarla, Türk tarih ve mûsıkîsine yaptığı değerli hizmetler ve verdiği kıymetli eserlerle haklı bir şöhret kazanan değerli yazar Yılmaz Öztuna’nın “Tarih Sohbetleri”ni üç cilt halinde sunmaktan şeref duyar.
Йылмаз Өзтүна
Йылмаз Өзтүна 1930-жылы 20-сентябрда жарык дүйнөгө келди. Стамбулда лицейди бүтүргөндөн кийин окуусун Стамбул консерваториясында улатты. 1950-жылдын сентябрынан 1957-жылдын июлуна Париж шаарында жашады. Париждин чон китепканаларында сабак окуну адатка айландырган Йылмаз Париж университетинин саясий илимдер институтунда, Сарбоннеде Франция маданиятын, Аллиансада Франциянын жогорку бөлүмүнү окуп, Париж консерваториясында окуусун улантты. 13 жашында 1-макаласы, 15 жашында 1-китеби басылып чыкты. 1969-жылы Адилет партиясынан Конияныны депутаты болуп шайланып Анкарада жашай баштады. Түркия радиожана телевидениеуюмунун көзөмөлгө алуу кенешинин мүчөсү, билим курумунун мүчөсү (1966-жылдын январынан 1981-жылдын ноябрына чейин), Маданият министринин кенешчиси (1974-77), Стамбул техникалык университети салтуу түрк музыкасы консерваториясында куруучуларды башкаруу комитетинин мүчөсү (1975-жылдан бери), Йай-кур (Кошумча жогорку билим) университетинде Осмон императорлугунун саясаты же маданият тарыхынын илимий даражалуу окутуучусу болуп иштеген (1975-780). Билим берүү жана маданият министирлигинде 1969-жылдан бери бир топ адистик комитеттин мүчөсү жана төрагасы болду. 1974-1980-жылдар аралыгында Түркия мамлекетинин расмий энциклопедиясы саналган жана Билим берүү министирлиги тарабынан басып чыгарылган Түрк Энциклопедиясынын жарыялоо директорунун милдетин аткарган кезинде “К” тамгасынана “Т” тамгасына чейинки сөздүк томун чыгарды. 1993-жылдын май айынана Улутчул Демократия партиясына мүчө болуп, борбордук жалпы башкаруу комитетинин төрагасы болуп шайланып кмйинчерээк иштен бошонду. 1985-жылы Фаисал Финансы комитетинин кенешчисинин милдетин аткарды.
Бир топ радио жана телевидение програмаларын даярдоо менен бирге көгүлтүр экранда сөз сүйлөдү. Кээбир сүйлөгөн сөздөрү АКШ, Франция, Австрия сымал өлкөлөрдө телевидениядан көрсөтүлдү. Китептери жана макалалары башка тилдерге которулуп ийгиликтин туу чокусуна чыкты. Дүйнөдө биринчи жолу салттуу түрк музыкасынын кафедрасын ачты. Маданият министрлигини түптөөчүлөрүнүн бири. «Улуу Түркия», «Осмон императордугу», «Улуу Түрк кагандыгы» сымал акыркы убакытта көп колдонулган тарыхый терминдер Йылмаз Өзтүнага таандык. Йылмаз Өзтүна Айасофя мечитинин падыша чогулушунун ибадатканасынын ачылуусуна жана Топкапы сарайынын Кут мекемесинде куран окутулуусуна, 1000 ангеме, Анкара мамлекеттик концерттик залы жана Стсмбул Ататүрк Маданият борборунда салттуу түрк музыка кафедрасын ачууга демилге көтөрүп жана ишке ашуусуна салымын кошту. Мамлекеттик бийлик да анын сунушу боюнча кабыл алышты. Түрк Кара Күчү жана Дениз Күчү жыл айланышын мурдатан тура эмес майрамдашчу. Бул майрамды да тура датага жылдырууга демилге көтөргөн Йылмаз Өзтүна. Бир топ конференция уюштурду. 6 материктеги бир топ өлкөнү айланып, мамлекеттик ишкелер жана карапайым калк менен жолугушуп изилдөөлөрдү жүргүздү. Көптөгөн улуттар арасы уюмдарга мүчө болду.
Йылмаз Өзтүна, түркчө жакшы сүйлөгөнү, илимий чыгармаларын да адабий тилдин стили менен жазганы, тарыхта калып, келечекке умтулуусу жана география жана адабиятты терен билүүсү менен таанымал болду.
Түркияда Осмон тарыхынын кадыр-баркын калыбына келтирүүнү, Йылмаз Өзтүна, ишке ашырган эле. Түрк Парлементтер достугу, Стамбул журналисттер жаамияты, Стамбул шаарын көрктөндүрүү коому, Даанышмандар жаамияты, WACL, APACL, NATO парлементтер бирдиги, парламеттер арасы Түрк-Япон, Түрк-Корея жана Түрк-Арап жаамыятлары, Европа кенеш жаамыяты сымал улуттук же болбосо эл аралык уюмдарынын мүчөсү жана түптөөчүсү болгон.
ЧЫГАРМАЛАРЫ:
Бир көтөрүлүштүн анатомиясы:
Йылмаз Өзтүна бул китебинде 1986 солдаттын козголонун, Султан Абдулазиздин тактан түшүшү жана өлүшү бүт детальдары менен жазган. Ал кездин күбөлөрүнүн баяндамы бул китептин өзөгүн түзөт.
Түрк тарыхынан барактар:
Түрк тарыхынан барактар, Йылмаз Өзтүнанын 1968-жылы Стамбул радиосунда сөз сүйлөөсүнөн келип чыккан. Ар бир тема-бир баяндама. 1969-жылы Билим Берүү министирлиги тарабынан 1000 негизги чыгармалар сериясында 11-китеп болуп 20000 тиражда басылып чыгып 1 аптада сатылып кетти. 1992-жылы Билим Берүү министирлиги тарабынан Түрк классикасы сериясына алынып, бул сериянын 17-китеби болуп басылып чыкты. Бүгүнгү күнгө чейин 5 жолу басылып 58000 тиражда чыккан. Түрк тарыхынан барактар 2200 жылдык тарыхыбызга олутту саякат.
Осмон императорлугунун падышаларынын өмүр-баяны:
Осмон императорлугунун падышаларынын өмүр-баяны, Йылмаз Өзтүнанын классикага айланган чыгармаларынын бири. Баардык муундар кызыгып окуду. Бул китептин негизинде сенарийлер, пъесалар жазылып, кино тартылды. 12 Осмон императорлугунун падышаларынын хроногиялык өмүр-баяндарынан үзүндүлөрдү камтыган бул чыгарма, Осмон тарыхынын өзгөчөлүгүн ортого салды. Баяндамалар ал кездин түркчөсү менен жазылды. Окуялар, таза жана адабий тилде берилген.
Түрк тарыхынан элестер:
Өмүр-баян, тарыхчынын чыгармасынын адабиятка жакындаштырып жазган пропорциялдуу бир түрү. Бул себептүү адабияттын бир түрү катары таанылган. Колунуздагы китептеги автобиографиялар, жашоосун, мүнөзүн так маалыматтарга таянып, хронологиялык түрдө жазылганын айтып кетким келет. Эн карысы Баумын кагандан баштап эн жашы Тургут Өзалга чейин баарын камтып кетүүгө аракет кылдым. Жогоруда сөз кылган каармандарымдын бары Түрк элинин улуу инсандары эмес экенин сүйүктүү окурмандырым дароо байкайт го деп ойлойм. Карапайым калктан чыгаандар да, түрк эллине залал бергендерге да токтолуп кеттим. Бирок көбүнесе тарыхтын ар тараптуу көсөмдүнө басым жасалды. Тарыхта жөнөкөй адамдардын да, улуу инсандардын да келечегине таасмр тийгизгендиги унутулбашы керек.
Тарых маектери I, II, III:
Биз аалам императорлугунун мураскорубуз. Келечекке умтулуу менен өтмүшүбүздөгү алтынга тете саясий жана маданий тажрыйбабызды пайдаланууга укугубуз бар. Улут жана мамлекеттин миссияларын изилдөөдө эн жакшы ийгиликтерге жетүү үчүн ушундай тарыхый баалулуктарыбызды колдонсок болот. Мындан жаштарыбыздын жана окумуштууларыбыздын тарыхтын ар тараптуу маалыматтарын камтыган чыгармаларга муктаждыгы бар экенин билебиз. Өтүкен, оргиналдуу пикирлери, түрк тарыхы, салттуу түрк музыкасынын өнүгүүсүнө кошкон салымы менен сыйга татыган Йылмаз Өзтүнанын «Тарыхый маектери» китебинин 3 томун жарыялаганына өзү да сыймыктанат.