1.UDDÜ TÖMER (Türkçe ve Yabancı Dil Uygulama ve Araştırma Merkezinin) ana idare binası Uluslararası Dünya Dilleri Üniversitesinin kurulduğu şehirde yer alacaktır.
- Dil Öğretim Merkezinin ilk olarak yönetmeliği çıkarılacaktır. Yönetmelikte yer alan maddeler; Türk Milli Eğitim,Yüksek Öğretim kanunlarında yer alan eğitim yönergesi ilkelerive Avrupa Dil Portfolyosü ölçütleri doğrultusunda hazırlanacaktır.
- Dil Öğretim Merkezinin şehirde uygun bir binada (dil öğretimine uygun) faaliyete geçebilmesi için hemen söz konusu bir bina (ya da kat) satın alınacak veya kiralanacaktır.
4.Dil Öğretim Merkezinde Türkiye Türkçesi kursları verecek öğretim elemanları için stajyer kursu açılacaktır. Stajyer öğretim elemanları, öncelikli olarak Türkiye’de Türk Dili ve Edebiyatı, Dilbilim, Türkçe Öğretmenliği vd. filoloji alanlarından mezun olanlardan seçilecek ve staj süresi en az altı ay olacaktır.
4 a) Stajyerlere Türkçe kursu verenler;
- A)Yabancılara Türkçe Öğretimi alanında araştırma ve çalışmalar yapan akademisyenler,
- B)Türkçe öğretim merkezlerinde çalışıp emekli olan okutmanlar, öğretim elemanları,
- C)Halen yabancılara Türkçe öğretimi alanında yurtdışında eğitim kurumları ve üniversitelerde fiilen görev yapan öğretim elemanları akademisyenler,
- D)Yüksek lisans ve doktorasını bu alanda yapan/ yapmakta olan okutman ve öğretim görevlilerinden olacaktır.
4 b) Staj kursları:
- I) T.C. vatandaşları
- II) Türk dilli ülke vatandaşları Kazak, Kırgız vd.
III) Yabancı uyruklular için düzenlenecektir.
Ayrıca
1) Türkiye Türkçesinin Diplomasi Dili Olarak Öğretimi (Özel alan öğretimi)
2) Türkiye Türkçesinin yabancı dil olarak engelli vatandaşlara öğretimi alan kursları da açılacaktır.
4 c) Staj ilk önce UDDÜ TÖMER’in merkez binasında başlatılacaktır. Daha sonra başta Ankara, İstanbul, İzmir olmak üzere Türkiye’nin belli başlı şehirlerinde şubeleri açılacaktır. Buralarda staj devam ederken bir yandan da yabancılara Türkçe ve ülke vatandaşlarına yabancı dil kursları verilecektir.
4 d) Üniversite yerleşkesi ve Türkiye’deki büyük şehirlerde UDDÜ TÖMER’in şubeleri açılırken yurtdışında açılacak şubelerin planları da yapılacaktır.
Dil Öğretim Merkezinin Ülke ve Ülke Güvenliği Açısından Önemi
1.Ülkemizi stratejik, ekonomik ve siyasi anlamda; eğitim kisvesi altında yapılanmalarla tehdit eden kimi kurum ve kuruluşların yurt içi ve yurtdışı faaliyetlerini en aza indirmeye yönelik çalışmalardan birisi de Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında devlet ve ülkemizin eğitim camialarının ortak işbirliği içinde hareket etmesidir. Sürecin en kısa ve en etkin biçimde yol alabilmesi için bir “Dil Öğretim Merkezi” çatısı altında Türkçe staj kurslarının açılmasına ihtiyaç vardır. Yunus Emre Enstitüsü ve diğer üniversitelerin Türkçe Öğretim Merkezlerinde kimi zaman böyle kurslar düzenlenmektedir. Kurs alan öğretim elemanları sayısı, yurtdışında yıllardan beri bu alanda çalışmış grubun binlerce öğretim elemanı karşısında yetersiz ve cılız kalmaktadır. Bu nedenle en kısa ve en etkin biçimde organize olarak ülkemizin belli başlı şehirlerinde dil öğretim merkezi çatısı altında “Türkçenin Yabancı Dil Öğretimi alanında stajyer öğretim elemanları hazırlamak üzere kurslar” düzenlenmelidir. Söz konusu bu öğretim elemanları adaylarına yabancı dil kursları da (İngilizce, Fransızca, Arapça, İspanyolca vd.) verilmelidir.
- Stajyer adaylar;
- A) MEB’de Türkçe Öğretmeni, Türk Dili ve Filoloji mezunları ve Türk Dili ve Edebiyatı derslerine giren ve henüz 30 yaşını geçmemiş olan öğretmenler arasından seçilmelidir. Sözkonusu elemanlar; enerjik, kendisini ispat etmek için zaman ve mekana bakmaksızın çalışacaktır. Yaşı geçkin olanların yurtdışındaki eğitim kurumlarında beklenen performansı göstermesi mümkün değildir. Emekliliğini düşünen eğitimciyle,mevcut yapısı ve tecrübesi olan yapılanmaların yurtdışındaki eğitim kurumlarıylamücadele etmek son derece güçtür.
- B) Temsil yeteneği olan adaylar staja alınmalıdır. Ayrıca fiziği düzgün bay ve bayan tercih edilmelidir.
- C) Aşırı gruplara üye, politize olmuş, adi vakalara karışmış, hakkında kovuşturma, soruşturma yapılmış, ceza almış şahıslar bu kurslara alınmamalıdır.
- D) Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe Öğretmenliği, Dilbilim, Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümlerinden mezun öğrenciler birinci öncelikli adaylar olmalıdır. Filoloji Bölümlerinden mezun adayları da bu alanda hazırlamak gerekir. Filoloji mezunlarını belirli bir staj döneminden geçirdikten sonra hem Türkçe öğretiminde hem de mezun olduğu (Arapça, Fransızca, İngilizce) bölümün dilinde başarılı olmaktadır. Bunları da gözönünde bulundurmak gerekir.
- E) Adaylar yazılı ve sözlü sınavdan geçirilmelidir. Özellikle sözlü sınavda Türkçe bilgisi, diksiyonu, (kekeme ya da diğer başka kusurlu bir durum) fiziken temsil yeteneğine dikkat edilmelidir (boy, kilo vd.).
- F) Staj dönemi MEB ve YÖK’ün eğitim-öğretim dönem sonu: Haziran ayı sonundan başlayarak eylül ortasına kadar devam etmelidir. Lisans ve yüksek lisans düzeyinde öğrencilere ise yıl süresince staj programı devam etmelidir.
Söz konusu programlar cumartesi-Pazar haftasonunu da kapsamalıdır. Program teorik ve pratik uygulamalarla devam etmelidir.
| Pazartesi | Salı | Çarşamba | Perşembe | Cuma | Cumartesi | Pazar | |
| 8.30-9.10 | |||||||
| 9.25-10.05 | |||||||
| 10.15-10.55 | |||||||
| 11.05-11.45 | |||||||
| Ö | Ğ | L | E | A | R | A | |
| 13.00-13.40 | |||||||
| 13.55-14.35 | |||||||
| 14.50-15.30 | |||||||
| 15.45-16.25 |
Stajyer aday (Haziran-Eylül ayı arası) 336 saat teorik derse ve bir o kadar da pratik uygulama derslerine girmiş olacaktır. Türkçe A1, A2, B1, B2, ve C1 seviyesinde bir deneyim kazanacaktır.
Uygulama başladığında ara dönemde yabancılara Türkçe öğretim alanında 150-200 adaya sertifika verilmiş olacaktır (Sadece Ankara örneği baz alınarak). Ancak bu yeterli değildir. Nihai hedef yaklaşık 2500-3000 aday hedef olmalıdır. İvedilikle iki yıl içerisinde staj programı uygulanarak sözkonusu stajyer sayı hedefine ulaşmak mümkündür.
Bu tür çalışma ve yapılanma örneğini Türkiye daha önce yaşamıştır. Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinden gelen on binlerce soydaş öğrenci Türkiye’ye davet edilmiş, mangalda kül bırakmayan birçok üniversite bu öğrencilerin Türkçe öğretimine talip olmuş gerçekle yüzyüze karşılaştıklarında öğretim elemanları ve fiziki mekanlarının yetersiz olduğunu itiraf etmek zorunda kalmış ancak 100-150 öğrenciye Türkçe kursları düzenleyebileceklerini söylemişlerdir.
AÜ TÖMER gelen öğrencilerin tamamına Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa gibi şehirlerde binalar kiralayarak Türkçe kursları açacağını taahhüt etmiştir. Kısa bir sürede akıllı ve tutarlı bir organizasyonla binalar kiralanmış, Türkçe okutmanları için kurslar açılmış yaklaşık 400 Türkçe okutmanı alınmıştır. İlk gün, ay ve yıldan sonra Türkçe öğretim ve sınav sistemi mükemmel şekilde bütün şubelerde uygulanmaya başlamıştır.
- G) Sınıflarda en fazla 20 kişi olmalı ve sınıflar U düzeni biçiminde olmalıdır. Staj verilen yerde aynı zamanda yabancılara Türkçe kursları da verilmelidir. Teorik uygulamadan sonra stajyer aday hemen bu sınıflarda pratik uygulamaya geçmelidir. Eğer bu mümkün değilse o şehirdeki üniversitelerin TÖMER’leriyle anlaşmalar yapılarak bu stajyerlere pratik uygulama ortamı hazırlanmalıdır.
- H) Stajyer adayların staj boyunca barınacak yerleriyle ilgili sıkıntılar söz konusu olduğunda mevcut şehirlerdeki öğretmenevleri ve kamu kuruluşlarının misafirhanelerinden yararlandırılmalıdır.
- I) Stajyer adaylardan kurs ve barınma ücreti olarak sembolik ücret alınabilir. Sonuçta stajyer aday,bir meslek edinme ve iş bulma imkanına kavuşacaktır.
İ) Bütün plan ve programa rağmen yeterli sayıda stajyer yetiştirilemiyorsa üniversitelerin TÖMER’lerinde görev yapan Türkçe okutmanları değerlendirilebilir. Yunus Emre Enstitüsünde sertifika alan kursiyerlerden de yararlanılabilir.
Yeni bir projenin hükümetimiz ve devletimiz açısından sağlık ve selamette yürümesi, akamete uğramaması, şüphe uyandıran kimlik ve kişilikteki insanların yer almaması açısından alınan adaylar ince elekten geçirilmelidir. Kurum, kuruluşlar ve devlet görevlileri olarak ikinci bir hata yapma şansı yoktur.
Türkçenin Yabancı Dil Öğretiminde stajyer yetiştirmek üzere açılan kurslarda ders verecek kimi öğretim elemanları ve akademisyenler;
- Doç. Dr. Ahmet Güngör (Giresun Üniversitesi, Ahmet Yesevi Üniversitesi )
- Doç.Dr. Yusuf Şahin (Giresun Üniversitesi)
- Doç. Dr. Dursun KÖSE (Türkçe ve Almanca Dil Öğr. Uzm. Dilbilimci, Tayvan )
- Yrd. Doç. Dr. Ali DAŞMAN (Kültür Üniversitesi TÖMER Müd.)
- Yrd. Doç. Dr. Bayram KAYA (Türkçe ve Fransızca Öğretim Görevlisi, Kırıkkale Üniversitesi, Fransızca Bölümü)
- Yrd. Doç. Dr. Yusuf POLAT (Türkçe ve Fransızca Öğretim Görevlisi, Kırıkkale Üniversitesi, Fransızca Bölümü)
- Yrd. Doç. Dr. Mehmet KILDIROĞLU (Ardahan Üniversitesi, TÖMER Müd.)
- Süleyman Akyol (Akdeniz Üniversitesi)
UDDÜ TÖMER
TÜRKİYE TÜRKÇESİ ÖĞRETİMİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
STAJYER ÖĞRETİM ELEMANI GÖZLEM FORMU
Okutman Adı ve Soyadı: …………………………………..
Gözlem Tarihi:
Sınıf numarası ve ders saatleri: …………………………
| Puan | Rehber öğretim elemanının verdiği puan | ||
| 1. | Öğrencileri selâmlama, öğrencilerin dikkatini öğrenilecek konuya çekme, | 2 | |
| Öğrencileri öğrenmeye karşı güdüleme, hedefleri benimsetme, konuyu tanıtma, | 3 | ||
| 2. | Geçmiş konuların yeni konuyla ilişkisini kurma | 2 | |
| 3. | Öğrenmeyi sağlayacak uyarıcıları sağlama | 2 | |
| 4. | Ses tonunu yerinde kullanma ve ayarlama | 4 | |
| 5. | Açık, anlamlı ve akıcı bir üslup kullanma | 5 | |
| 6. | Konuda geçen önemli noktaları vurgulama | 3 | |
| 7. | Hedef davranışa yöneltici sorular sorma | 3 | |
| 8. | Öğrencilerin konuyu anlamasını kolaylaştırıcı, seviyeye uygun örnekler verme | 3 | |
| 9. | Dil öğretim tekniklerini kullanma | 5 | |
| 10. | Dil öğretimde 4 temel becerilere eşit önem verme | *** | ** |
| a. Okuma-Anlama, | 3 | ||
| b. Dinleme-Anlama, | 3 | ||
| c. Konuşma (1. Karşılıklı Konuşma, 2. Sözlü Anlatım) | 3 | ||
| d. Yazılı Anlatım | 3 | ||
| 11. | Amaç dilde (Türkçede) sorun olan sesletim yapıları üzerinde durma | 3 | |
| 12. | Herkese eşit söz hakkı verme | 3 | |
| 13. | Öğrencilere, öğrendiklerini kullanma olanağını tanıma | 2 | |
| 14. | Türkçedeki söz ve söz öbeklerini bir bütünlük içinde sunma | 2 | |
| 15. | Amaç dilin (Türkçenin) kültürel öğelerini açıklama | 2 | |
| 16. | Öğrencilere eşit söz hakkı verme | 2 | |
| 17. | Öğrencilere sorumluluk verme, bireysel çalışmalara yönlendirme | 3 | |
| 18. | Derse uygun görsel-işitsel dil öğretim araçlarını etkili kullanma/kullanabilme | 4 | |
| 19. | Bilimsel olarak öğrencilere doğru bilgi verme | 4 | |
| 20. | İşlediği konuya hakim olma | 4 | |
| 21. | Ders anlatımı sırasında sınıf içinde dolaşma | 2 | |
| 22. | Öğrencilerin ilgi ve dikkatlerinin sürekliliğini sağlama | 3 | |
| 23. | Öğrencilerin dersi daha iyi anlamaları için yeri geldiğinde drama, rol yapma. | 3 | |
| 24. | Öğrencilere soruları cevaplarken yeterli ipuçları verme | 2 | |
| 25. | Ders bitiminde, konuyu ana hatlarıyla özetleme | 3 | |
| 26. | Hedef dilin (Türkçe) dışında başka bir dil kullanmama | 3 | |
| 27. | Bilinenden bilinmeyene, somuttan soyuta doğru öğretme | 3 | |
| 28. | Öğretim elemanı ders dışında öğrencilerin sorunlarıyla ilgileniyor mu? | 3 | |
| 29. | Öğretim elemanı ders dışında öğrencilerin yapmış olduğu ödevleri (Yazılı Anlatım, Okuma Anlama, Dinleme Anlama vb. ) kontrol edip öğrencilere yanlışlarını gösteriyor mu? | 5 | |
| Toplam | 100 |
Rehber Öğretim Elemanı: