ŞENER ŞEN[1]
1980’lerde oynadığı komedilerle adını duyuran tiyatro ve sinema oyuncusu. İstanbul’da Vefa Lisesini ve Kepirtepe İlköğretim Okulu’nu bitirdi. 1964-1966 arasında köy öğretmeni olarak çalıştı. 1958’de Yeşil Sahne’de amatör olarak tiyatro oyunculuğuna başladı. 1966-1967 sezonunda İstanbul Şehir Tiyatrosuna girdi ve Seferi Ramazan Bey’in ‘Nafile Dünyası’ (1974), ‘Oyun Nasıl Oynanmalı?’ (1975), ‘Şvayk Hitler’e Karşı’ (1976), ‘Zengin Mutfağı’ (1977), ‘Sersem Kocanın Kurnaz Karısı’ (1979) gibi oyunlarda rol aldı. 1980-1982 arasında tiyatro çalışmalarını Almanya’da sürdürdü, daha sonra Türkiye’ye dönerek Şan Tiyatrosu’nda ‘Neşe-i Muhabbet’ gibi müzikli gösterilerde ve müzikallerde sahneye çıktı. Sinemaya 1970’lerde ek iş olarak başlayan Şener Şen, Ertem Eğilmez’in yönettiği ‘Arzu Film Güldürüleri’nde rol aldı. Adını da ilk kez Ertem Eğilmez’in yönettiği ‘Hababam Sınıfı’ (1975) filmlerinde duyurdu. ‘Süt Kardeşler’ (1976) gibi filmlerde Kemal Sunal’la, ‘Banker Bilo’ (1980) ve ‘Çiçek Abbas’ (1982) gibi filmlerde de İlyas Salman’la başarılı bir ikili oluşturdu. Gene Eğimez’in yönettiği ‘Namuslu’ (1985) filminde ilk kez başrol oynadı. ‘Aşk oldum’ (1985), ‘Çıplak Vatandaş’ (1985), ‘Değirmen’ (1986), ‘Millyarder’ (1986) ve ‘Zengin Mutfağı’nda (1988) değişik tipleri başarıyla canlandırdı. Genel çizgileriyle bir üçleme oluşturan ‘Zügürt Ağa’ (1985), ‘Muhsin Bey (1986) ve ‘Aşk Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni’nde (1990) sırasıyla bir toprak ağasını, bir müzik organizatörünün ve bir sinema yönetmeninin toplumsal ve ekonomik değişim karşısındaki davranışlarından unutulmaz kesitler verdi. Eğilmez’in çektiği ‘Arabeks’te (1989) sinemanın yerleşik jön kalıplarını bir parodisini yaptı. Daha sonra Yavuz Turgul’un ‘Gölge Oyunu’nda (1992) ve Şerif Gören’in ‘Amerikalı’sında (1992) ve yine Yavuz Turgul’un ‘Eşkiya’sında (1998) oynadı. Hark Bohm’un yönettiği, Alman yapımı ‘Yasemin’de de (1988) rol alan Şen, Antalya Altın Portakal Film Şenliği’nde 1978’de ‘Çöpçüler Kralı’ ile en iyi yardımcı oyuncu, 1987’de Muhsin Bey’le en iyi oyuncu ödüllerini aldı. Çeşitli yayın organları tarafından da birçok kez tiyatroda ve sinemada yılın oyuncusu seçildi.
Шенер Шен
Шенер Шен- 1980- жылдары комедиялык кинолордо аткарып, атагы чыккан театр ойунчусу жана кино актеру. Стамбулдагы Вефа лицейин жана Кепиртепе башталгыч билим берүү мектебин бүтүргөн. 1964- жылдан баштап 1966- жылга чейин айылда мугалим болуп иштеген. 1958- жылы Жашыл Сахнада үйрөнчүк болуп театрда иштей баштайт. 1966-1967- жылдары Станбул шаардык театрга кирип Сефери Мырзанын «Нафиле дүнья» («Керексиз дүйнө») (1974), «Ойун насыл ойнанмалы?» («Оюн кандай ойнолушу керек?») (1975), «Швайк Гитлерге каршы» (1976), «Зенгин мутфагы» («Бай ашкана») (1977), «Серсем Кожанын курназ карысы» («Серсемдин куу аялы») (1979) сыяктуу спектакльдарда роль алган. 1980-1982- жылдары Германияда театрда иштейт. Кийинчерек Туркияга кайтып келип Шан театрында «Нешеи мухаббет» («Кубанычтуу махабат») аттуу музыкалык оюнда жана музыкалык комедияларда сахнага чыгат. Эртем Эгилмездин жетегиндеги «Арзу фильм гүлдүрүлери» («Арзу фильм комедиялары») аттуу фильминде роль алып актерлук чебердигин 1970- жылы баштаган. Ал ошол Эртем Эгилмездин «Хабабам сыныфы» («Хабабам классы») (1975) фильминде тартылып, ошондон кийин элге таанылы баштайт. «Сүт кардешлер» («Сүт бир туугандар») (1976) деген тасмада Кемал Сунал менен, ал эми «Банкер Било» («Банкир Било») (1980) жана «Чичек Аббас» («Гүл Аббас») (1982) сыяктуу фильмдерде Ильяс Салман менен ийгиликтүү дует аткарат. Кайрадан эле Эгилмез жараткан «Намуслу» («Намыстуу») (1985) аттуу фильмде алгачкы жолу баш ролду ойнойт. «Ашк олдум» («Ашык болдум») (1985), «Чыплак ватандаш» («Жылаңач жаран») (1985), «Днгирмен» («Тегирмен») (1986), «Миллиардер» (1986) жана «Зенгин мутфак» («Бай ашкана») (1988) аттуу тасмаларда башка- башка каармандардын образдарын жаратты. Ошондой эле үчүлтүк болгон «Зүгүрт ага» («Жакыр ага») (1985) фильминде жердеш аганы, «Мухсин Бей» («Мухсин Мырза») (1986) музыка уюштургуч, «Ашк филмлеринин унутулмаз йөнетмени» («Сүйүү фильмдеринин унутулгус жетекчисинде») (1990) болсо кинотеатр башчысынын ролун ойноп, алардын коомдогу жана экономикадагы өзгөрүлөргө кандай көз карашта болгондорун чагылдырып, эсте калаарлык сюжеттерди калтырган. 1989- жылы Эгилмез тарткан «Арабеск» («Арабеска») (1989) тасмасында кино дүйнөсүндөгү бардык актерлордун пародиясын чагылдырган. Кийинчерек Йавуз Тургулдун «Гөлге оюну» («Көлөкө оюну») (1992), Шериф Гөренин «Америкалы» («Америкалык») (1993) жана ошол эле Йавуз Тургулдун «Эшкиясында» (1998) роль алды. Шен Харк Бохмдун «Алман йапымы Йасемин» («Немец калыптагы Йасемин») (1988) тасмасында да роль алган. 1978- жылы Анталья алтын апельсин кино фестивалында «Чөпчүлер кралы» («Таштандылардын ханы») тасмасы менен эң мыкты аткаруучу болгон жана ошондой эле, 1987- жылы да Мухсин Мырза экөө тең эң мыкты аткаруучу деген сыйлыкка татыган. Ар кандай газета, журналдар тарабынан да театрда жана кинодо көп жолу жылдын оюнчу аткаруучусу болгон.
[1] Türkçe’den Kırgızca’ya Çeviren: Elnura Şigaybayeva, 2008-2009 Ev Ödevi, KTMÜ, MDYO, Mütercim- Tercümanlık Bölümü, Bişkek, Kırgızistan